Το να είσαι νεαρός αθλητής έχει πολλά οφέλη, όπως φυσική κατάσταση, ανάπτυξη δεξιοτήτων και προσωπική ανάπτυξη. Ωστόσο, το να συνδυάζεις τις απαιτήσεις του σχολείου και του αθλητισμού μπορεί να είναι πρόκληση. Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα έχει ως στόχο να παρέχει στους αθλητές στρατηγικές για την αποτελεσματική διαχείριση του σχολικού τους προγράμματος παράλληλα με την προπόνηση, τους αγώνες και άλλες υποχρεώσεις που σχετίζονται με τον αθλητισμό. Οι συμβουλές που παρουσιάζονται εδώ βασίζονται σε επιστημονικές έρευνες και μελέτες που έχουν διεξαχθεί στον τομέα της αθλητικής επιστήμης. Συχνά μπορεί να αισθάνεστε υπερβολικά δύσκολο να διαχειριστείτε αποτελεσματικά αυτές τις διαφορετικές πτυχές της ζωής σας. Ωστόσο, με τις σωστές στρατηγικές και τον σωστό προγραμματισμό, μπορείτε να βρείτε μια ισορροπία που θα σας επιτρέψει να διαπρέψετε τόσο ακαδημαϊκά όσο και αθλητικά. Σε αυτό το εκπαιδευτικό κείμενο, θα εξερευνήσουμε τεκμηριωμένες τεχνικές που θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε αποτελεσματικά το σχολικό και αθλητικό σας πρόγραμμα. Οι έρευνες δείχνουν σταθερά ότι η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ ακαδημαϊκών σπουδών και αθλητισμού είναι ζωτικής σημασίας για τη συνολική ευημερία και επιτυχία των νεαρών αθλητών. Τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα θέτουν τα θεμέλια για μελλοντικές ευκαιρίες σταδιοδρομίας, ενώ ο αθλητισμός προσφέρει πολυάριθμα σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά οφέλη. Η εξισορρόπηση και των δύο τομέων προάγει την ολιστική ανάπτυξη και μειώνει τον κίνδυνο επαγγελματικής εξουθένωσης ή παραμέλησης σημαντικών πτυχών της ζωής.
Ο βασικός λόγος για τον οποίο ο επαγγελματίας αθλητής πρέπει να συνδυάζει την εκπαίδευση με την αθλητική καριέρα είναι απλός, η ύπαρξη μετά το τέλος της αθλητικής καριέρας των αθλητών. Πολλοί αθλητές χάνονται όταν πρέπει να τελειώσουν ή μετά το τέλος της καριέρας τους, καθώς δεν έχουν σχεδιάσει έναν μακροπρόθεσμο στόχο στη διπλή τους καριέρα, την εκπαίδευση/εργασία. Η επιτυχία στον αθλητισμό απαιτεί μακροχρόνια προγραμματισμένη και στοχευμένη εργασία. Οι πολλές ώρες κατάρτισης και τα ταξίδια είναι συχνά δύσκολο να συνδυαστούν με τις απαιτήσεις της εκπαίδευσης. Οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές ορίζουν τη διπλή σταδιοδρομία ως την εναρμόνιση των απαιτήσεων για την επιτυχή έναρξη, ανάπτυξη και ολοκλήρωση μιας αθλητικής σταδιοδρομίας με τις απαιτήσεις της εκπαίδευσης ή/και της εργασίας. Βλέπουμε την αθλητική καριέρα και τα στάδια ανάπτυξής της ως μέρος της δια βίου καριέρας ενός ατόμου. Αν εξετάσουμε τη διπλή καριέρα από μια ευρύτερη οπτική γωνία, μπορούμε να πούμε ότι αναφέρεται στον συντονισμό της αθλητικής καριέρας με διάφορους άλλους τομείς που είναι σημαντικοί για έναν αθλητή σε μια συγκεκριμένη περίοδο ανάπτυξης, όπως η απόκτηση εκπαίδευσης, η εξασφάλιση ικανοποιητικών υλικών πόρων, η ενεργός ένταξη στην κοινωνική ζωή κ.λπ. Η διπλή σταδιοδρομία σημαίνει στην πραγματικότητα ότι ένα άτομο έχει μια σταδιοδρομία με δύο σημαντικούς πυλώνες (π.χ. αθλητισμός και εκπαίδευση/εργασία), η οποία αναπτύσσεται μέσα από επιμέρους στάδια ανάπτυξης, μεταξύ των οποίων υπάρχουν μεταβατικές περίοδοι. Η διπλή καριέρα είναι μια πολύ σύνθετη διαδικασία, καθώς περιλαμβάνει περιόδους υψηλής αθλητικής έντασης, περιόδους κατά τις οποίες η προσοχή επικεντρώνεται περισσότερο στη σχολική εκπαίδευση και περιόδους κατά τις οποίες ο μαθητής-αθλητής πρέπει να συντονίζει ταυτόχρονα και τα δύο. Η ποιότητα του συντονισμού της αθλητικής καριέρας και της εκπαιδευτικής πορείας μέσω της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν επηρεάζει μόνο την προσωπική και αθλητική ανάπτυξη του αθλητή, αλλά επηρεάζει επίσης σημαντικά την επαγγελματική του εξέλιξη και την απασχολησιμότητά του κατά τη διάρκεια και μετά την αθλητική καριέρα (Štrumbelj et al., 2018).
Πρόσφατα, η έρευνα για τη διπλή σταδιοδρομία έχει επικεντρωθεί όλο και περισσότερο στη μελέτη των ικανοτήτων, δηλαδή των γνώσεων, των δεξιοτήτων, των εμπειριών και των στάσεων που χρειάζονται οι αθλητές για να συνδυάσουν με επιτυχία τον αθλητισμό υψηλού επιπέδου με την εκπαίδευση. Στο εκτεταμένο ερευνητικό πρόγραμμα “Gold in Education and in Elite Sport” (GEES), το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Σλοβενία και σε άλλες 8 ευρωπαϊκές χώρες, αναλύσαμε ποιες ικανότητες είναι σημαντικές για τον επιτυχή συντονισμό της σχολικής εκπαίδευσης και του αθλητισμού. Σχεδόν 4.200 αθλητές ηλικίας 15 έως 25 ετών έλαβαν μέρος στη μελέτη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι για μια επιτυχημένη διπλή καριέρα, οι αθλητές πρέπει να έχουν τις ακόλουθες ιδιαίτερα ανεπτυγμένες ικανότητες:
– Επιμονή σε δύσκολες στιγμές και περιόδους που δεν σημειώνετε πρόοδο.
– Κατανόηση της σημασίας της ανάπαυσης και της αναγέννησης.
– Η ικανότητα αντιμετώπισης του άγχους στο σχολείο και στον αθλητισμό.
– Αφοσίωση στην επιτυχία στον αθλητισμό και την εκπαίδευση.
– Εμπιστοσύνη στις δικές σας ικανότητες για να ξεπεράσετε τις προκλήσεις στο σχολείο και στον αθλητισμό.
– Προθυμία παραίτησης εις βάρος της επιτυχίας στο σχολείο και στον αθλητισμό.
– Ικανότητα αποτελεσματικής διαχείρισης του χρόνου.
– Ικανότητα καλής συνεργασίας με υποστηρικτικό προσωπικό στην εκπαίδευση και τον αθλητισμό (π.χ. με προπονητή ή καθηγητές…).
– Αυτοπειθαρχία για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του συντονισμού του σχολείου και του αθλητισμού (π.χ. ανεξάρτητη εργασία χωρίς την επίβλεψη άλλων).
– Αυτοπεποίθηση (αυτοπεποίθηση).
Η ικανότητα διαχείρισης μιας διπλής σταδιοδρομίας είναι επίσης σημαντική για τον αποτελεσματικό συντονισμό της σχολικής εκπαίδευσης και του αθλητισμού. Αυτές περιλαμβάνουν την ικανότητα συνειδητού προγραμματισμού, την ικανότητα λήψης ανεξάρτητων αποφάσεων σε σχέση με την εκπαίδευση και την αθλητική καριέρα και την ικανότητα ιεράρχησης των προτεραιοτήτων που πρέπει να γίνουν. Είναι σημαντικό να κατανοήσει ο αθλητής τι πρέπει να κάνει για να πετύχει τόσο στον αθλητισμό όσο και στο σχολείο, καθώς και την πεποίθηση ότι η σχολική εκπαίδευση και ο αθλητισμός μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται θετικά. Μια από τις πολύ σημαντικές ικανότητες διαχείρισης μιας διπλής καριέρας είναι η ικανότητα του αθλητή να προσαρμόζει τον τρόπο με τον οποίο θα συνδυάσει τις απαιτήσεις του σχολείου και του αθλητισμού στον εαυτό του, τις ανάγκες του και τα χαρακτηριστικά του. Οι ικανότητες αυτές περιλαμβάνουν επίσης δεξιότητες καθημερινής ζωής (π.χ. μαγείρεμα, φροντίδα του εαυτού και του σπιτιού) και την ικανότητα να διαχειρίζεται κανείς τα οικονομικά του. Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι για μια επιτυχημένη διπλή σταδιοδρομία, οι λεγόμενες Ι ικανότητες της αυτορρύθμισης και της αντίστασης στο άγχος. Αυτές περιλαμβάνουν την ικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων σε αγχωτικές καταστάσεις και την ικανότητα να βλέπεις τις αποτυχίες και τα προβλήματα από τη θετική τους πλευρά. Δεδομένου ότι η επιτυχία στον αθλητισμό και την εκπαίδευση απαιτεί μακροχρόνια εργασία, η υπομονή είναι μία από τις πιο σημαντικές ικανότητες. Και στους δύο τομείς, είναι απαραίτητο να θέτουμε εφικτούς στόχους, να είμαστε σε θέση να τους αξιολογούμε κριτικά και να τους αλλάζουμε, αν χρειαστεί. Η επίγνωση των δυνατών σημείων, των αδυναμιών και των ικανοτήτων του καθενός είναι σημαντική για μια επιτυχημένη διπλή σταδιοδρομία. Ο αθλητής πρέπει να είναι σε θέση να εστιάζει στο “εδώ και τώρα” και να αγνοεί όσο το δυνατόν περισσότερο τα ενοχλητικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος.
Το τρίτο σύνολο ικανοτήτων που είναι απαραίτητο για τον αποτελεσματικό συντονισμό της σχολικής εκπαίδευσης και του αθλητισμού είναι οι κοινωνικές ικανότητες. Αυτές αφορούν τις κοινωνικές δεξιότητες του αθλητή και τις διαπροσωπικές του σχέσεις με τους άλλους. Εκτός από την ήδη αναφερθείσα καλή συνεργασία με το προσωπικό υποστήριξης, είναι σημαντικό ο αθλητής να γνωρίζει πώς να ζητά συμβουλές από το σωστό άτομο τη σωστή στιγμή, να επικοινωνεί αποτελεσματικά και να επιλύει καταστάσεις σύγκρουσης. Η ικανότητα διαπραγμάτευσης και εκπροσώπησης των συμφερόντων του ατόμου σχετίζεται επίσης με αυτό. Η ικανότητα δημιουργίας και διατήρησης καλών σχέσεων με την οικογένεια, τους φίλους και τους συναδέλφους και η καλή προσαρμοστικότητα σε νέες καταστάσεις διευκολύνουν την εξισορρόπηση των ευθυνών που συνδέονται με μια διπλή σταδιοδρομία. Η κοινωνική επάρκεια περιλαμβάνει επίσης την προθυμία να μαθαίνετε από τους άλλους και από τις δικές σας προηγούμενες εμπειρίες.
Το τέταρτο σύνολο ικανοτήτων αφορά τον προγραμματισμό διπλής σταδιοδρομίας. Αυτό σημαίνει ότι ένας αθλητής πρέπει να έχει ένα όραμα για το πού θέλει να πάει στη ζωή του – κατά τη διάρκεια και μετά τη διπλή καριέρα του – και να είναι έτοιμος να αναζητήσει και να διερευνήσει επιλογές καριέρας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων εκτός του αθλητισμού. Και στους δύο τομείς, πρέπει να είναι σε θέση να θέτει εφικτούς στόχους και πρέπει επίσης να έχει έτοιμα εφεδρικά σχέδια. Είναι σημαντικό ο αθλητής να είναι ευέλικτος και έτοιμος για απρόβλεπτες αλλαγές. Η ικανότητα να τοποθετεί κανείς τα επιτεύγματα στον αθλητισμό και την εκπαίδευση στη σωστή προοπτική είναι επίσης μια πολύ σημαντική ικανότητα διπλής σταδιοδρομίας.
Η διαχείριση του χρόνου είναι ζωτικής σημασίας για τους νεαρούς αθλητές ώστε να διατηρούν ισορροπία μεταξύ σχολείου και αθλητισμού. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι αποτελεσματικές δεξιότητες διαχείρισης του χρόνου μπορούν να οδηγήσουν σε βελτιωμένες ακαδημαϊκές επιδόσεις και μειωμένα επίπεδα άγχους (Pallant, 2019).
Η ανοιχτή επικοινωνία με τους καθηγητές και τους προπονητές σας είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείριση του προγράμματός σας. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι θετικές σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών συμβάλλουν στην ακαδημαϊκή επιτυχία (Hughes et al., 2019).